Diabetes mellitus is een chronische aandoening waarbij het lichaam problemen heeft met het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Dit gebeurt wanneer de alvleesklier onvoldoende insuline produceert of wanneer het lichaam niet goed reageert op insuline. Insuline is een hormoon dat essentieel is voor het transport van glucose uit het bloed naar de cellen.
Er bestaan twee hoofdvormen van diabetes. Type 1 diabetes ontstaat meestal op jonge leeftijd en wordt veroorzaakt door een auto-immuunreactie waarbij het lichaam de insulineproducerende cellen aanvalt. Type 2 diabetes, de meest voorkomende vorm, ontwikkelt zich geleidelijk en houdt verband met insulineresistentie en verminderde insulineproductie.
De belangrijkste risicofactoren voor type 2 diabetes zijn:
In Nederland hebben ongeveer 1,1 miljoen mensen diabetes, waarvan 90% type 2 heeft. Zonder adequate behandeling kan diabetes leiden tot ernstige complicaties zoals hart- en vaatziekten, nierschade, oogproblemen en zenuwbeschadiging. Daarom is tijdige herkenning en behandeling cruciaal voor het behouden van een goede kwaliteit van leven.
Diabetes kan aanvankelijk sluipend verlopen, maar er zijn verschillende symptomen die kunnen wijzen op een verhoogde bloedsuikerspiegel. Veelvuldig urineren, vooral 's nachts, is vaak een van de eerste tekenen. Dit gaat meestal gepaard met toegenomen dorst omdat het lichaam vocht verliest.
Andere veel voorkomende symptomen bij beide types diabetes zijn:
De diagnose diabetes wordt gesteld aan de hand van bloedonderzoek. Een nuchtere bloedglucose van 7,0 mmol/l of hoger, of een HbA1c-waarde van 48 mmol/mol (6,5%) of hoger duidt op diabetes. Raadpleeg uw huisarts bij verdenking op diabetes, vooral bij het ervaren van meerdere symptomen tegelijk. Vroege detectie voorkomt complicaties en verbetert de behandelingsmogelijkheden aanzienlijk.
In Nederland zijn verschillende effectieve medicijnen beschikbaar voor de behandeling van diabetes type 2. De keuze van medicatie hangt af van individuele factoren zoals bloedsuikerspiegel, leeftijd en eventuele bijwerkingen.
Metformine is het meest voorgeschreven diabetesmedicijn en wordt meestal als eerste behandeling gestart. Het verlaagt de glucoseproductie in de lever en verbetert de insulinegevoeligheid van de cellen.
Naast metformine zijn er verschillende andere medicijngroepen beschikbaar:
Bij diabetes type 1 en gevorderde diabetes type 2 is insulinetherapie noodzakelijk. Er zijn verschillende insulinetypes beschikbaar: langwerkende, kortwerkende en gemengde insulines. Vaak worden medicijnen gecombineerd voor optimale bloedsuikercontrole. De meeste diabetesmedicijnen worden vergoed via de Nederlandse zorgverzekering, waarbij alleen het eigen risico van toepassing kan zijn.
Regelmatige bloedsuikermeting is essentieel voor goede diabeteszorg. In Nederland zijn moderne meetapparaten en systemen beschikbaar die nauwkeurige metingen mogelijk maken.
Traditionele glucosemeters met teststrips blijven de standaard voor bloedsuikermeting. Deze apparaten geven binnen enkele seconden een nauwkeurige meting door middel van een kleine druppel bloed uit de vingertop.
Continue glucosemonitoring (CGM) biedt 24-uurs inzicht in bloedsuikerwaardes zonder prikken. Populaire systemen in Nederland zijn:
De HbA1c-waarde geeft het gemiddelde bloedsuikergehalte over de afgelopen 2-3 maanden weer. Voor de meeste diabetespatiënten ligt de streefwaarde tussen 6,5-7,0%. Dagelijkse metingen moeten worden bijgehouden in een logboek of app. Extra metingen zijn nodig bij ziekte, stress, verandering van medicatie of bij ongewone symptomen zoals duizeligheid of vermoeidheid.
Een gezond diabetesdieet vormt de basis van een goede bloedsuikerregulatie. Koolhydraattelling helpt bij het bepalen van de juiste insulinedosis en voorkomt bloedsuikerschommelingen. Focus op complexe koolhydraten, vezels en regelmatige maaltijden voor stabiele waarden.
Regelmatige lichaamsbeweging verbetert de insulinegevoeligheid en helpt bij gewichtsbeheersing. Streven naar minimaal 150 minuten matige beweging per week draagt significant bij aan betere diabetescontrole en algemene gezondheid.
Voetenzorg is essentieel om diabetische voet te voorkomen - controleer dagelijks op wondjes en draag passend schoeisel. Regelmatige oogcontroles detecteren diabetische retinopathie vroegtijdig, terwijl goede bloeddrukcontrole nierschade voorkomt.
Diabetes verhoogt het risico op hart- en vaatziekten, waardoor cholesterolcontrole en bloeddrukmedicatie vaak noodzakelijk zijn. Droge huid en traag genezende wonden vereisen extra aandacht met verzachtende crèmes en zorgvuldige wondverzorging.
Regelmatige controles bij de huisarts, diabetesverpleegkundige en specialist zijn cruciaal voor vroegtijdige detectie van complicaties. Zorg altijd voor een noodvoorraad medicijnen en teststrips om behandelingsonderbreking te voorkomen.
